Ihe mgbakwunye 2 Disemba     

Iwu Nlereanya na Ọkọlọtọ Udo Ebighị Ebi (Draft) 

      Nsogbu kasịnụ maka anyị bụ́ ụmụ mmadụ bụ na ọ dịghị ahụmahụ akụkọ ihe mere eme iji soro maka usoro udo . N'agbanyeghị nke ahụ, ọ bụ ọchịchọ anyị ịtụpụta iwu nlereanya a dị egwu ma nye aka n'udo n'ụwa.

1. Ọnọdụ bụ isi: Iwu Model gosipụtara iwu nke mba dị iche iche.

2. Atụmatụ bụ isi: Otu Ụwa, otu usoro iwu.

3. The isi àgwà: ISO-gbakwasara Model Iwu

1. Site na UN Charter, usoro ochichi zuru ụwa ọnụ, iwu okike, iwu mba ụwa, na mkpebi onwe onye, ​​a na -etinye ụkpụrụ iwu iwu n'afọ ofufo na ọsọ ọsọ dị iche iche n'ogo sup ranational (International public juristic persons), ọkwa mba (mba ọha na eze). ndị ọka iwu), na ọkwa mba dị iche iche (ndị ọchịchị na-achị onwe ha nke steeti, mpaghara, mpaghara, na ime obodo).

2. Ọ bụrụ na akwadoro ihe ọ bụla nke ọkọlọtọ n'usoro iwu a, ma ọ bụ itinye ya n'ọrụ n'ọkwa mba, nzukọ, mmadụ, ma ọ bụ ọnọdụ ọ bụla, agaghị abụ nke fọdụrụ n'usoro iwu iwu na ntinye nke ụdị ihe a nye onye ọ bụla ọzọ ma ọ bụ ọnọdụ. emetụta ya.

(1) Supranational larịị (United Nations ọchịchị, wdg): Na-erube isi na akwụkwọ ikike nke nzukọ na-emebighị ụkpụrụ nke Model Law on Ebighebi Udo Standard , na imebi ụkpụrụ nke iwu mmasị onye ọ bụla ma ọ bụ otu.

(2) Ọkwa mba (ndị otu 193 nke UN, wdg): Ụkpụrụ Iwu Iwu bụ kpọmkwem, n'ụzọ dị irè, na n'ụzọ zuru ezu na ọdabara obodo ọ bụla. Enwere ike ịgbakwunye ya na megharịa ya, ma ọ bụ akụkụ ya nwere ike ghara ime ya nwa oge. Mana ụkpụrụ maka ọnọdụ a dị n'elu bụ na o kwesịghị ibelata ma ọ bụ mebie ọrụ zuru oke nke udo ebighị ebi ^[1] .

^[1] . Usoro ọrụ nke akwụkwọ ikike na usoro njikwa nke International Standards Organisation na-emekọrịta ihe na ịnakwere usoro dabere na loop.

(3) Ọkwa okpuru ọchịchị nke (steeti, mpaghara, mpaghara, mpaghara, obodo, otu mba, wdg): Ewezuga ihe ndị akọwapụtara maka ọkwa mba, dị ka ụkpụrụ iwu §15 na §18, ndị ọzọ niile bụ ụkpụrụ nwere ike ịbụ. ozugbo dị irè na n'ụzọ zuru ezu na ọdabara.

3. A gaghị akọwa ikike dị iche iche n'ime oke ahụ edepụtara na ụkpụrụ iwu dịka ịgọnarị ma ọ bụ ịkagbu ikike ndị ọzọ ndị mmadụ nwere (Constitutional Standard §13 na §14). Maka nkebiokwu ndị na-edobeghi ụkpụrụ zuru oke ma na-eme ụkpụrụ mmachi, akwadoro usoro ha site n'iwu iwu, usoro iwu, iwu nhazi, ma ọ bụ iwu.

4. Iwu ma ọ bụ ụkpụrụ niile metụtara oke nkebiokwu nke ụkpụrụ iwu bụ nke chiri n'okwu nke ụkpụrụ ụkpụrụ iwu. Agaghị eguzobe mgbanwe n'usoro iwu maka ihe ọ bụla metụtara ntọala nke udo ebighi ebi nke mba ụwa ma ọ bụ nke mba (ụdị uche abụọ na  iwu sayensị 28 ) dabere na ya.

5. Ụkpụrụ iwu iwu bụ isi nke iwu bụ isi nke otu n'ime mba niile, mba na nke mba dị iche iche. Nkebi ahịrịokwu ndị a bụ isi na-eduzi, nkebiokwu nchekwa, na nkebi inyefe ikike bụ iwu kacha elu kpọmkwem ma dị irè nke jikọtara ngalaba omebe iwu, nhazi, na nke ikpe.

Ụdị abụọ nke ihe gbasara uche

1. Udo ebighi ebi diri mmadu. Site na iwu okike na iwu mba ụwa dị ka iwu nne, kwalite ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na iwu Model nke dabere na ISO, mee ka usoro iwu sie ike, wee mepụta iwu udo ebighi ebi.

2. Ọganihu na-adịgide adịgide nke ụwa. Were usoro mbara igwe na UN dị ka usoro arụ ọrụ, na-akwalite ụkpụrụ gọọmentị ka ọ bụrụ Iwu Model nke dabeere na ISO, na-eme ka ọchịchị ụwa dị omimi, na ịmepụta nnukwu mmepeanya nke mmepe na-adịgide adịgide.

Iri abụọ na asatọ ikike mmadụ / iwu sayensị

Isiokwu 1 Ikike na  d uties nke  ndị mmadụ

Isi nke 1 ụkpụrụ udo ebighi ebi

Nkeji edemede 1 Mba tọrọ ntọala na nnwere onwe [ ^1st Iwu nke Udo Ebighebi]

Nnukwu mmepe nke nnwere onwe mmadụ . Debe obodo ahụ dị ka nnukwu obodo nwere ụkpụrụ nnwere onwe ^[2] , na ógbè na obodo dị ka nnukwu ụdị nnwere onwe ^[3] . Ebube na nnwere onwe mmadụ bụ ihe a na-apụghị imebi emebi. Ndị mmadụ bụ ndị nwe ụwa na obodo, na ndị na-achị kpọmkwem n'iwu mba ụwa na usoro iwu ^[4] . Ndị bi na mpaghara ahụ nwere ikike mejupụtara ya ^[5] na-enweghị ihe ọ bụla na n'ụzọ zuru ezu. Naanị site na ntuli aka ndị mmadụ na-eme mgbe niile ka enwere ike ịmepụta ọchịchị ziri ezi. Naanị site n'ikwe nkwa iji iguzosi ike n'ihe na-erube isi n'iwu mba ụwa nwere ike ị nweta ikike ọhaneze ziri ezi ^[6]ga-emepụta.

^[2] . Ezi ebumnuche nke ọchịchị bụ nnwere onwe. "Ebumnobi kacha nke gọọmentị abụghị ịchị, ma ọ bụ igbochi, site n'ụjọ,… iji wusie ikike okike ya ịdị adị na ịrụ ọrụ n'emerụghị onwe ya ma ọ bụ ndị ọzọ." (Baruch Spinoza, ọkà ihe ọmụma Dutch)

^[3] . NaMachị 21. 2005, Kofi Annan, odeakwụkwọ ukwu nke asaa nke UN, gụnyere nnwere onwe pụọ n'egwu na akụkọ ahụ "N'ime nnwere onwe buru ibu: kwupụta mmepe, nchekwa na ikike mmadụ maka mmadụ niile" dị ka ntụziaka nke mgbalị ndị ga-eme n'ọdịnihu nke UN.

^[4] . "Ụkpụrụ bụ isi nke usoro iwu mba ụwa bụ isi ihe kpatara iwu iwu obodo dị irè." (Hans Kelsen, General Theory of Law and State)

^[5] . "Ikike imepụta iwu abụghị n'okpuru 'iwu', kama ọ na-esite na 'ike', nke na-ekpebi ma obodo ahụ ọ bụ Republic ma ọ bụ ọchịchị eze, na-ekpebi ma gọọmenti ọ bụ ọchịchị onye kwuo uche ma ọ bụ ọchịchị aka ike." (Lin Chi-dong, Justice nke Republic of China)

^[6] . Usoro iwu bụ usoro nke ndị mmadụ, ụkpụrụ mba, ọchịchọ izugbe nke ndị mmadụ, na ikike nke habeas corpus. Ikike mejupụtara na mmezigharị nke iwu na-alaghachi n'aka ndị mmadụ n'enweghị ihe ọ bụla. Ndị mmadụ bụ ndị isi nke mkpụrụ obi ha; ndị mmadụ na-achịkwa ọdịnihu ha, ọdịnihu ezinụlọ, na ọdịnihu nke obodo.

Nkeji edemede 2 Ndozigharị nke nnwere onwe [ ^2nd Iwu nke Udo ebighi ebi]

A machibidoro òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ụlọ ọrụ mgbasa ozi, òtù ndị omempụ, na ndị ọchịchị ime ihe ọjọọ iji chịa mba ahụ. Ugboro mgbasa ozi wired/ikuku bụ nke ndị niile bi. Kwa izu, ụlọ ọrụ TV ọ bụla kwesịrị inye  30 min ọrụ n'efu, yana  ozi ederede dị mkpirikpi site na ịntanetị n'efu, nye ndị sonyere na ndọrọ ndọrọ ọchịchị maka ngwa liberal ^[7] . Onye ọ bụla n'ime otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị itoolu nwere ọwa redio mba ya n'efu. Ụlọ ọrụ telivishọn mpaghara, ụlọ ọrụ redio, na mgbasa ozi ndị ọzọ kwesịrị ijikwa usoro ọkwa mba ahụ e kwuru n'elu. Gbalịsie ike ka onye ọ bụla nọ n'ụwa nweta akụkọ banyere ịda ogbenye, ọrịa, mmetọ, agha, agụmakwụkwọ iwu mba ụwa, na akụkọ ndị ọzọ sitere na UN.

^[7] . Kwa izu n'ime afọ, nkeji 30 nke TV na otu ozi dị mkpirikpi na ịntanetị, yana iwu mmanye dị ka "irụ ọrụ nke usoro III" ka a ga-edepụta site na omume dị iche iche.

Nkeji edemede 3 Imeghe nnwere onwe [ ^3rd Iwu nke Udo Ebighebi]

Nnwere onwe bụ ntọala izugbe maka ịzụlite udo. Ntuli aka bụ ọnọdụ dị mkpa maka agụmakwụkwọ kacha elu ^[8] , nkesa, mkparịta ụka, ịdị n'otu, nkwenye, na ọchịchị ^[9] . Kwa afọ, ugboro ịtụ vootu ekwesịghị ịfe nke Switzerland ^[10] ma ọ bụ California ^[11] , US nke nwere ego kachasị elu maka onye ọ bụla. Iji kwalite mmụọ nke mba, onye ọ bụla nwere ike inye nkà ha egwuregwu zuru oke. Ndị lara ezumike nka bụ ndị ji aka ha gbaa ọsọ maka ọhaneze obodo na-akwụghị ụgwọ ga-enweta 30% nke ọnụọgụ vootu ha meriri.

^[8] . "Ihe ọzọ dị mkpa maka nnwere onwe na ikpe ziri ezi bụ agụmakwụkwọ ọha na eze, na-enweghị nke a pụghị ịnọgide na-enwe nnwere onwe ma ọ bụ ikpe ziri ezi." (James A. Garfield, Onye isi ala US)

^[9] . Ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ịgbasa ihe mgbu nke ịda ogbenye nye ndị nọ n'ọchịchị site na ntuli aka ntuli aka ma ọ bụ ntuli aka ncheta. (Amartya Sen, Nrite Nobel na Science Economics)

^[10] N'ime mba ndị nwere ihe karịrị nde asatọ, Switzerland nwere ego kachasị elu nke onye ọ bụla n'ụwa n'ime otu narị afọ, yana nkezi nke ntuli aka ntuli aka 5.41 kwa afọ, gbakwunyere nkezi nke referendum 3.82 kwa afọ (na-ewepụ ihe karịrị otu narị afọ). ụbọchị), hà nhata nkezi nke 9.23 kwa afọ.

^[11] N'ime ụlọ ọrụ gọọmenti onwe nke obodo ukwu nwere ihe karịrị nde 40, na-ewere California, US dị ka ihe atụ, ego onye ọ bụla na-akpata bụ nke kachasị elu, ndị bi na ya na-agakwa n'ọdụ ntuli aka ịtụ vootu ugboro iriná nkezi kwa afọ. (site na nchekwa data nke otu anyị)

^{Nkeji edemede 4 Nchekwa} nnwere onwe [ Iwu nke anọ nke Udo Ebighebi]

Ịdị n'otu nke ikike na ọrụ, nkewa zuru oke nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị na okpukpe ^[12] . Ndị mmadụ kwesịrị ịrụ ọrụ agha, ọrụ ọchịchị onye kwuo uche ya, ọrụ udo, ịkwụ ụgwọ ụtụ isi, wdg. Onye ọ bụla na-eme ihe na-akpaghasị udo, ịwakpo ọchịchị onye kwuo uche ya, iwu nke iwu ma ọ bụ iwu, na-eme ihe n'ikike nke nnwere onwe, gbasaa ozi ụgha n'ime ime ^{[13] ]} , diplomacy, agha ihe, aku na uba na ahia, wdg, ma ọ bụ na-akwado ọchịchị aka ike, na-arapara n'ahụ ndị iro, na-enye ha enyemaka na nkasi obi kwesịrị ka amachibidoro ozugbo, jide ma gbaa akwụkwọ.

^[12] Ndị ọrụ ọhaneze ọ bụla agaghị emefu ego ọha maka ego, iri ngo, ịgba afa ma ọ bụ irigbu okpukpere chi ọ bụla ma ọ bụ ndị kwere ekwe. N'ịhụ na pati na-achị Japan nwere njikọ chiri anya na Ụka ​​Unification, nke butere ogbugbu nke Shinzo Abe na 2022, ndị minista asaa na-arụkọ ọrụ ọnụ na Ụka ​​Unification gbara arụkwaghịm.

^[13] Ịhụ na izi ezi na nghọta nke ozi zuru ụwa ọnụ bụ ihe dị mkpa maka udo ụwa. Nnwere onwe ikwu okwu anaghị echebe megide mpụ ikwu okwu. Ịmepụta ma ọ bụ ịgbasa ozi ụgha enweghị ihe jikọrọ ya na nnwere onwe ikwu okwu, ọ na-emebi ntụkwasị obi ọha na eze, nkwekọ, ịdị n'otu, omume ọma na ịdị n'otu.

Isi nke 2 Ụkpụrụ udo ebighi ebi nke ọchịchị onye kwuo uche ya

Nkeji edemede 5 Mba tọrọ ntọala na ọchịchị onye kwuo uche ya ^[14] [ ^Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke ise]

Akwa rejuvenation nke ọchịchị onye kwuo uche ya. Debe obodo ahụ dị ka nnukwu obodo nwere ụkpụrụ ọchịchị onye kwuo uche ya , yana ógbè na ime obodo dị ka nnukwu ụdị ọchịchị onye kwuo uche ya . A mụrụ ndị mmadụ ka ha bụrụ ndị isi nke ụwa na obodo, ndị na-achị kpọmkwem n'iwu mba ụwa na usoro iwu, na ihe ndị kacha achị ikike nke na-emepụta ikike na ọrụ maka ndị mmadụ na  gọọmenti. Ndị isi ụlọ ọrụ na ministri dị n'ọkwa steeti kwesịrị, site n'ọrụ ọnọdụ na ọrụ dịịrị ndị ministri, wulite ọrụ a iji kwalite ọchịchị onye kwuo uche ya dị ukwuu.

^[14] "Ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ụdị ọchịchị kacha njọ, ma e wezụga ndị ọzọ niile a nwalere." (Winston Churchill, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Britain) “Ọchịchị ahụ nke ndị mmadụ, nke ndị mmadụ, maka ndị mmadụ, agaghị ala n’iyi n’ụwa.” (Abraham Lincoln, Onye isi ala US) Gọọmenti abụghị nke otu pati, nke otu pati na-achị, ma na-anụ ụtọ pati dị ka North Korea.

Nkeji edemede 6 Ndozigharị ọchịchị onye kwuo uche ya ^[15] [ ^Iwu nke Udo Ebighị Ebi]

Mepụta ọgwụgwọ dị egwu maka mgba dị n'ime na ndọrọ ndọrọ ọchịchị onye kwuo uche ma wulite ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke atọ. Gaa n'ihu na-esonye na votu na-aga n'ihu na nke na-adịghị akwụsị akwụsị iji dozie ma dozie okwu ndị na-aga n'ihu, nrụpụta ọrụ, esemokwu, nkewa, egwu na ndị na-emegide. Ndị ọrụ agha, ndị ọrụ ọha, ndị ụkọchukwu, ndị ọrụ mgbasa ozi, ma ọ bụ ndị ọzọ ikike na-echebe ^[16] kwesịrị ịgafe ule nke iwu mba ụwa. Ekwesịrị ikwupụta ụlọ akụ ajụjụ otu afọ tupu mgbe site na nyocha nke Ụlọikpe International nke Hague ma ọ bụ Ụlọ Akwụkwọ Hague nke Iwu Mba Nile maka nkwado.

^[15] Ezi ochichi onye kwuo uche ya nwere nna ukwu abụọ, "ndị mmadụ" na "iwu". (Aristotle, onye ọkà ihe ọmụma Gris) Ndozigharị ọchịchị nke ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ego ojii, mgbasa ozi, ọchịchị aka ike ma ọ bụ ọrịa na-adịghị ala ala nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị nwere àgwà dị iche iche nke agbụrụ ga-anọgide na-eme ntuli aka na ijikọta ọrụ.

^[16] Na mba onye kwuo uche ya, ọ dịghị ọrụ na-enweghị ikike, ọ dịghịkwa ikike na-enweghị ọrụ; ikike na ọrụ dị n'otu.

Nkeji edemede 7 Imeghe ọchịchị onye kwuo uche ya [ Iwu nke asaa nke ^Udo ebighi ebi]

Ụlọ ọrụ ọ bụla kwesịrị iji ọrụ nke mmepụta ihe ọhụrụ, ntọala ntọala na ihe onwunwe na-achọ ịgbatị ọnụ ọgụgụ na-enweghị njedebe nke usoro ụlọ ọrụ nke ụkpụrụ ụkpụrụ iwu ^[17] , na iji dọta talent sitere n'akụkụ ụwa nile na mba nlereanya nke Ụkpụrụ Iwu ^[18] iji mepụta anyị. ụwa wee bụrụ obodo nna nke ụmụ amaala ụwa. Iji weghachi uru na ugwu mmadụ nke nnukwu ọchịchị onye kwuo uche ya, ụmụ amaala nke mba ọchịchị onye kwuo uche ya zuru oke ^[19]  nwere ike ịzọ ntuli aka na ọkwa niile (gụnyere onyeisi oche) na mba anyị ma bulie asọmpi nke mba nlereanya nke Constitutional Standard na ụwa.

^[17] Sistemụ niile bụ isi, dị ka sistemụ arụmọrụ, usoro iwu iwu, usoro akụ na ụba na usoro teknụzụ, bụ ebumnuche mgbọrọgwụ.

^[18] Okwu a bụ "mba nlereanya" na-ezo aka n'ozuzu na steeti, ógbè na otu mba nke mba ma ọ bụ sub-obodo na-emejuputa atumatu Iwu.

^[19] Maka ọnụ ọgụgụ nke ndenye ọchịchị onye kwuo uche ya n'ime afọ 2008 ruo 2021, biko rụtụ aka na tebụl ndị agbakwunyere na webụsaịtị anyị maka nkọwa. Mkpa ọ dị ịkwụsị ọchịchị ọchịchị bụ n'ihi na ndị Kọmunist nwere oké ọchịchọ imeri ụwa dum. (The Communist Manifesto) Ọ bụrụ na a gaghị enwe mgba ma ọ bụ mgbasawanye, ikpochapụ nnwere onwe na ikike mmadụ ga-abụ enweghị ezi ngọpụ.

Nkeji edemede 8 Nchekwa ọchịchị onye kwuo uche ya [Iwu nke asatọ nke ^Udo ebighi ebi]

Jikwaa nke ọma usoro ego, ndị mmadụ, ngwa ahịa na ozi sitere na mba ofesi. Ndị isi ahọpụtara nwere oke ma ọ dịkarịa ala ikike afọ ise. Mgbe oge ahụ gwụchara, ndị isi na ndị ikwu ha, n'ime afọ asatọ ^[20] , ka amachibidoro ịgba ọsọ maka ọnọdụ mbụ ha ma ọ bụ ndị metụtara ya site n'iwu ^[21] . A na-ewere onye ọ bụla nke na-ekere òkè na ngbanwe nke usoro iwu na oge mmezigharị dị ka onye so na nnupụisi na ekwesịrị ijide ya ma kpee ya ikpe ozugbo ^[22] . A ga-akwadorịrị mmezigharị usoro iwu site na ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị otu ọgbakọ ọgbakọ abụọ, ma kwadokwa ya site na ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị otu ụzọ n'ụzọ anọ nke kansụl ime obodo na mba ahụ; mgbe ahụ enwere ike ịme ntuli aka ^[23]. Na referendum, opekata mpe 50 pasent nke ndị tozuru oke ịtụ vootu ga-akwadorịrị atụmatụ ^[24] .

^[20] Costa Rica Constitution §132 [n'okpuru] agaghị ahọpụta onye isi ma ọ bụ osote onye isi ala: 1. Onye ji ọfịs onye isi ala n'oge ọ bụla n'ime afọ asatọ bu ụzọ gafere ntuli aka…

^{[iri abụọ na otu]}Usoro nke ịnọ n'ụlọ ọrụ bụ nnukwu ihe mepụtara nke mmadụ. Ndị isi ahọpụtara na-eje ozi naanị otu oge ọrụ na oge ọrụ agaghị agafe afọ ise ma enweghị ike ịhọpụta ya ọzọ. Ụfọdụ nwere ike ịjụ na ọ bụrụ naanị otu nhọpụta ka ekwenyere, gịnị kpatara na a pụghị ịhọpụta onye ọzọ ugboro abụọ ma ọ bụ oge a na-akparaghị ókè? Were Onye isi ala Belarus dị ka ihe atụ, a họpụtala ya ọzọ maka oge isii n'usoro. Putin nke Russia na-achị obodo ya ihe karịrị otu afọ. N'ihi ya, e bibiela usoro nchịkwa, nnukwu ihe a kpọrọ mmadụ chepụtara. Iwu ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke Republic of Guatemala §186: Mmachibido ịhọrọ maka ọfịs nke Onye isi ala ma ọ bụ onye isi oche nke Republic. Ndị a nwere ike ọ gaghị ahọrọ maka ụlọ ọrụ nke Onye isi ala ma ọ bụ osote onye isi ala nke Republic: a. Onye ndu ma ọ bụ ndị isi nke ọchịchị mgbagha, Mgbanwe ngwa agha ma ọ bụ mmegharị yiri ya, ndị gbanwere usoro iwu, ma ọ bụ ndị n'ihi ihe omume ndị dị otú ahụ ewerela idu ndú nke gọọmentị; b. Onye na-egosipụta ọkwá nke Onye isi ala ma ọ bụ osote onye isi oche nke Republic mgbe a na-eme ntuli aka maka ọkwa dị otú ahụ, ma ọ bụ onye gosipụtara otu ihe ahụ maka oge ọ bụla n'ime oge onyeisi oche nke a na-eme ntuli aka; c. Ndị ikwu na ogo nke anọ nke consanguinity na nke abụọ nke mmekọrịta (, na ndị di na nwunye otu afọ tupu ntuli aka na Iwu nke Republic of Honduras §240.6) nke Onye isi ala ma ọ bụ onye isi oche nke Republic, mgbe nke ikpeazụ na-arụ ọrụ n'ọfịs. nke Onye-isi-nduzi, na nke ndị a kpọtụrụ aha na paragraf mbụ nke edemede a; d. Onye nwere ike ịbụ Minister of State, maka oge ọ bụla n'ime ọnwa isii tupu ntuli aka ahụ; e. Ndị otu agha, ọ gwụla ma ha agbahapụla ma ọ bụ lara ezumike nka ma ọ dịkarịa ala afọ ise tupu ụbọchị mgbakọ maka ntuli aka; f. Ndị ozi nke okpukpere chi ọ bụla ma ọ bụ òtù nzuzo; na g. Ndị ọka ikpe nke Supreme Electoral Tribunal.

^[22] Iwu nke Republic of Honduras §42.5 na-akpali, na-akwalite, ma ọ bụ na-akwado na-aga n'ihu ma ọ bụ re-nhoputa nke President nke Republic; a ga-atụfukwa ịbụ nwaamaala. §187 nke iwu Guatemalan gbochiri ntuli aka ọzọ.

^[23] §100 nke New Hampshire Constitution kwuru na a ga-akwadorịrị ntuli aka nke iwu site na ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị tozuru oke ịtụ vootu. Rụtụ aka na usoro mmezigharị iwu na §1.7, §1.8 na §5 nke Iwu US maka ụgwọ mmeghari. Agha obodo na agha mba ọzọ chọrọ nkwenye nke ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị otu Congress, wdg.

^[24] Ndezigharị §48 nke Massachusetts Constitution na-ekwu na a ga-akwadorịrị ihe karịrị ọkara nke ndị tozuru oke ịtụ vootu iji hụ na nkwụsi ike ndọrọ ndọrọ ọchịchị.

Isi nke 3 Ụkpụrụ udo ebighi ebi nke ikike mmadụ

Nkeji edemede 9 Mba tọrọ ntọala na ikike mmadụ [ Iwu nke 9 nke Udo Ebighị Ebi ^]

Nnukwu ịdị n'otu nke ikike mmadụ na ụwa ^[25] . Debe obodo ahụ dị ka nnukwu obodo nwere ụkpụrụ ikike mmadụ, na ógbè na obodo bụ nnukwu ihe nlereanya nke ikike mmadụ ^[26] . Ịmepụta ụkpụrụ ndụ kachasị elu, ịkwado ụkpụrụ usoro iwu nke ụwa, ichebe udo ebighị ebi nke mmadụ, na ịgbachitere mmepe mmepe nke ụwa bụ ikike kachasị dị nsọ nke ndị mmadụ na ọrụ kachasị ngwa ngwa nke obodo. ^{Ndị mmadụ [27]} na -ahọpụta onye isi na-ahụ maka nchekwa ọha n'ọkwa dị n'usoro nhọpụta otu vootu; A na-ahọpụta otu atọ, dịka ọnụọgụ vootu siri dị, a na-ahọpụta otu onye isi nchekwa ọha na onye osote onye isi nchekwa ọha abụọ.

^[25] Mgbe mba niile bịanyere aka n'akwụkwọ nkwado zuru ụwa ọnụ ụkpụrụ ikike mmadụ nke UN, mba ndị na-adịghị erube isi n'iwu ga-ada na-ekwu na n'otu nke mba ndị ọzọ.

^[26] "Ọgbụgba ndụ mba ụwa na ikike obodo na ndọrọ ndọrọ ọchịchị" na "Ọgbụgba ndụ mba ụwa na ikike akụ na ụba, mmekọrịta ọha na eze na omenala" abụọ ghọrọ iwu mba ụwa na 1976. §1 nke ọgbụgba ndụ abụọ ahụ bụikike ikpebiri onwe onye nke iwu. Ndị obodo nwere ikike iwulite njirimara mpaghara nke mkpokọta ụwa na ijikọ ụwa ọnụ, wee bụrụ isi obodo mba dị iche iche.

^[27] Ndị mmadụ na-ahọpụta ndị sheriff steeti US. Iji chekwaa ndị uwe ojii dị ka onye nanny ndị mmadụ, ọ bụghị nkwado ndabere nke ụwa, a ga-ahọpụta ndị isi nchekwa ndị sitere na ntuli aka ndị ama ama.

^{Nkeji edemede 10 Ndozigharị} ikike mmadụ [ Iwu nke 10 nke Udo ebighi ebi]

Oke ikike mmadụ bu pụta ụwa na-ebute ụzọ karịa ọbụbụeze mba. Ndị mmadụ nwere ikike ịlanarị yana ikike ịnweta euthanasia ozugbo dịka iwu siri dị ^[28] . Steeti na-echebe ndị na-adịghị ike, na ndị niile metụtara ihe mmadụ na ergonomic ^[29] ma ọ bụ ndị aka ha dị ọcha kwesịrị ịkwụ ụgwọ site na steeti ^[30] . Ụmụ amaala niile bụ ndị na-erube isi n'iwu ^[31] , na ndị na-emeghị mpụ ọzọ n'ime ihe karịrị afọ iri ^[32] kwesịrị inwe data dị mkpa na ndekọ mpụ na-ewepụ ^[33] . Ọkara ndị otu National Human Rights Action and Citizenship Exercise Committee bụ ndị otu mba ụwa nwere ikike ikike mmadụ họpụtara ^[34] .

^[28] Switzerland Federal Criminal Code §115 anaghị ata ahụhụ igbu onwe onye na-enweghị ebumnuche ịchọ ọdịmma onwe onye naanị.

^[29] Injinia ihe gbasara mmadụ bụ oke ikike mmadụ dị mkpa, na Ụkpụrụ Iwu na-ewepụta ụkpụrụ maka ikike mmadụ. Dịka ọmụmaatụ, European Commission rịọrọ ndị otu European Standardization ka ha mepụta "EN Eurocodes" (European Standards) nke dabara na mba ndị otu EU na mba Europe n'okpuru ụkpụrụ "Iwulite Ọdịnihu".

^[30] Gọọmenti na-akpata ọnwụ nke ndị aka ha dị ọcha na mba ahụ. N'izo aka n'Iwu Ịnshọransị Ahụike Mba nke Israel, gọọmentị Israel kwụrụ ndị niile merụrụ ahụ bụ́ ndị mere njem n'ụzọ iwu kwadoro ma ọ bụ n'ụzọ iwu na-akwadoghị na bọmbụ ụgbọ ala Jerusalem.

^[31] "Ọ bụrụ na ọ bụ iji chebe ikike nke ndị na-adịghị ike, onye ọ bụla jụrụ, mee ya." (Calvin Coolidge, Onye isi ala US)

^[32] Ebumnuche nke koodu mpụ bụ ịkụziri ndị omempụ ma na-atụ anya ka ha ghara ime mpụ ọzọ mgbe a tachara ha ahụhụ. Obodo anaghị edekọ onyinye ndị mmadụ mana na-edekọ emezighị emezi ha. Ụdị ntaramahụhụ a bụ ịpụ na mmụọ nke ụmụnna. Usoro Buddhist ka “wetuo mma anụ ahụ wee bụrụ Buddha n'ebe ahụ” kwesịrị ịnakwere. N'ihe gbasara ọnụ ọgụgụ mpụ n'ụwa, Venezuela nọ n'ọkwa nke mbụ na 84.25, Brazil ji 67.85 nọrọ n'ọkwa 10, yana Taiwan jiri 134 nọrọ 15.24. Ndị a bụ ọnụ ọgụgụ dị egwu. Ebe ọ bụ na ọha mmadụ anaghị anabata ndị nwere akwụkwọ ndekọ mpụ, ndị a mara ikpe na-achọsi ike nke na ha chere na ha ga-eme mpụ ruo ọgwụgwụ nke ndụ ha.

^[33] "Ọdịmma nke ndị mmadụ ga-abụ iwu kachasị elu." (Cicero, ọkà ihe ọmụma Rom) Ụlọikpe Na-ahụ Maka Ikpe na Yurop kpebiri na mgbe a na-emebi ikike ndị bụ́ isi nke ndị mmadụ site n’ikpughe ozi nkeonwe, nakwa na nkwupụta a kapịrị ọnụ abụghị maka ọdịmma ọha, a ghaghị ihichapụ ozi ahụ, na-ezo aka n’ihe “ikike.” a ga-echefu”.

^[34] Iji chebe ikike ụmụ mmadụ na mba ndị na-emejuputa udo ebighị ebi, ndị òtù nke Human Rights Commission bụ ndị isi mba ụwa. Site na aro na atụmatụ nke ndị isi mba ụwa, ikike mmadụ ga-adaba n'ụkpụrụ mba ụwa.

^{Nkeji edemede 11 Imeghe} ikike mmadụ [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri na otu]

Agbụrụ niile hà nhata n'ihe ruuru mmadụ. A naghị ekewa ikike mmadụ na enweghị ike ịnyefe ma ọ bụ hapụ ya. Mgbe a na-akpagbu ma mebie ikike onye ọ bụla site n'aghụghọ, a na-ahụta ya dị ka ihe na-emetụta mmadụ niile. A ga-echekwa ikike nke ụmụ amaala ^[35] . Omenala mmegide na-anụ ọkụ n'obi-na-anụ ọkụ n'obi ma ọ bụ ofufe nke ndị nna ochie na-akwado mba ndị agha na-emegbu ndị pere mpe, kewaa ịkpa ókè, manye ndị na-apụ n'anya, ime mpụ ndị nọ n'okpuru ụwa, ime ka agbụrụ agbụrụ dị iche iche, na nsị n'ụwa niile. Ọ dị mkpa iji mejuputa obodo obodo zuru ụwa ọnụ nke obodo ^[36]  .

^[35] Ịha nhatanha bụ nnabata na iwu ga-eburu n'uche ihe ndị dị ka ịkpa oke, mwepu, na nkesa enweghị nha. Ọ na-emejuputa usoro pụrụ iche iji nyere aka ma ọ bụ melite ndụ nke otu ndị nwere nsogbu, na hụ na ha nwere otu ohere ahụ dị ka onye ọ bụla ọzọ.

^[36] Ụdị nke mba ụwa jikọtara ọnụ na-akwado ụkpụrụ nnwere onwe ọdịnala nke nnwere onwe, ndidi, nha anya, ikike onye ọ bụla, wdg. Ndị otu obodo amaala ghe oghe nye nwa amaala ọ bụla nwere nwa amaala, n'agbanyeghị omenala ma ọ bụ agbụrụ.

^{Nkeji edemede 12 Nchekwa} ruuru mmadụ ^[37] [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri na abụọ]

Ikike mmadụ bụ ihe gbasara ime ụwa ^[38] . Ndị ọrụ ọha kwesịrị ikwe nkwa na ikike mmadụ bụ isi, ikike gburugburu ebe obibi, ikike udo, na ikike mmepe agaghị ewepụ otu ụbọchị site na nke obodo ndị ọzọ. N'afọ ọ bụla, a ga-ahọpụta ndị isi nke ministri dị iche iche ma ọ bụ naanị otu onye ndu etiti ga-ahọpụta ndị mmadụ. Ya bụ, a ga-eme ntuli aka kwa afọ. N'agbanyeghị mmekọrịta mba ụwa ma ọ bụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ma ọ bụ oge ma ọ bụ ebe a na-emegbu mmadụ, ndị a tara ahụhụ nwere ike ịchọ nkwonkwo na ụgwọ dị iche iche n'aka ndị na-agbachi nkịtị. Ndị na-agba akaebe na ndị ọzọ nọ n'ihe ize ndụ ma ha adịghị njikere ịzọpụta ndị nọ n'ihe ize ndụ ^[39] , ma ọ bụ ndị nwere ike inyere ndị ahụ a tara aka igosi na aka ha dị ọcha ma jụ ịgba akaebe, kwesịrị ịbụ ndị omempụ.^[40] .

^[37] Tụtụ aka na "Olee otú ịrị elu na ọrụ ebube akụ na ụba nke Nazi Germany si bụrụ ọdachi?" "Anyị ga-alụso ndị iro ochie nke udo ọgụ ... na Gọọmenti site na ego a haziri ahazi dị ize ndụ dị ka gọọmentị site n'aka ndị otu a haziri ahazi." (Franklin D. Roosevelt, onye isi ala US)

^[38] " Ikpe na-ezighị ezi n'ebe ọ bụla bụ ihe iyi egwu nye ikpe ziri ezi n'ebe nile." (Nobel Peace Laureate Dr. Martin Luther King Jr.) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na ụkpụrụ nke "Okwu ndị ruuru mmadụ bụ ihe dị n'ime ụwa," nke mba dị iche iche, biko hụ tebụl ndị agbakwunyere na weebụsaịtị anyị maka nkọwa.

^[39] Naanị ihe dị mkpa maka mmeri nke ihe ọjọọ bụ ka ndị ezi omume ghara ime ihe ọ bụla. Ịgbachi nkịtị nke onye ọ bụla na-emepụta onye na-esote ya.

^[40] Rụtụ aka na "iwu ntaramahụhụ" na iwu nkịtị maka ọrụ nnapụta, dị ka §323c nke German Criminal Code, §223-6 nke French Penal Code, wdg. .

Isi nke 4 Ọkọlọtọ Udo ebighi ebi na Ọchịchị nke Iwu

Nkeji edemede 13 Mba tọrọ ntọala n'usoro iwu ^[41] [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri ^{na atọ ]}

Nnukwu mmezu nke iwu iwu n'ụwa ^[42] . Debe obodo dị ka obodo nwere nnukwu ụkpụrụ iwu , yana ógbè na ime obodo dị ka nnukwu ụdị nke iwu iwu . Iwu mba ụwa etinyere n'ụzọ kwụ ọtọ bụ iwu ọchịchị steeti, nke bụ iwu nke iwu niile na-akwado mmepeanya ụwa ^[43] . Afọ ise ka iwu mba ụwa zuru oke arụ ọrụ, a ga-ewere ya dị ka iwu ọdịnala mba ụwa, iwu nne nke iwu obodo, na ụkpụrụ udo, na-ekepụta ikike na ọrụ maka ndị mmadụ ozugbo. Onye ahụ bụ isiokwu kachasị nke iwu mba ụwa ^[44] .

^[41] Nkeji edemede 40 nke Magna Carta kwuru, "Ọ dịghị onye anyị ga-ere, ọ dịghị onye ga-agọnahụ ma ọ bụ gbuo oge ziri ezi ma ọ bụ ikpe ziri ezi." Iwu nke iwu bụ echiche na ma gọọmentị ma ụmụ amaala maara iwu ma na-erubere ya isi.

^[42] Nnukwu nnwere onwe nke ụwa, nnukwu ọchịchị onye kwuo uche ya, oke ikike mmadụ, nnukwu iwu iwu, na iwu zuru ụwa ọnụ, nchịkwa na ụkpụrụ ikpe niile sitere: ntupu. Mana mụ na ịhụnanya nwere amamihe iji merie: Anyị sere okirikiri nke kpọbatara ya!” (Edwin Markham, onye na-ede uri nke US,Outwitted)

^[43] Ọ bụ ezie na iwu mba ụwa chọrọ ka steeti rụọ ọrụ ha, ọ naghị ajụ ka steeti ga-esi arụ ọrụ ha: (1) Steeti nwere ike họrọ itinye iwu mba ụwa ozugbo. (2) Ha nwekwara ike wepụta iwu iji gbanwee iwu mba ụwa ka ọ bụrụ iwu obodo. (3) Ha nwere ike ime usoro nhazi. (4) Ha nwere ike ime usoro ikpe. (5) Steeti na-ekpebi dịka iwu ya siri dị. (Hungdah Chiu, Iwu Mba Nile)

^[44] Legal Positivism bụ echiche iwu nke "obodo iwu zuru ụwa ọnụ". N'agbanyeghị iwu mba ụwa ma ọ bụ iwu obodo, "onye" ahụ bụ isiokwu kachasị na ikike na ọrụ. (Hans Kelsen, ọkà ihe ọmụma gbasara iwu gbasara iwu Austria) Gọọmenti na-anaghị edebe iwu mba ụwa bụ ọchịchị ọjọọ.

^{Nkeji edemede 14 Ndozigharị} usoro iwu [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri na anọ]

Ịmepụta iwu niile n'otu n'otu n'otu iwu obodo zuru ụwa ọnụ bụ ọrụ dị ngwa ngwa nke steeti enweghị ike ịgbanwe ma ọ bụ wepụ ya. Iwu nke mba niile bụ akụkụ nke iwu obodo. Onye ọ bụla nwere ike ime ihe banyere ihe ndị a na gọọmentị nwere ike kwụsịtụ ma ọ bụ jiri ya mee ihe dịka iwu siri dị dịka onye kwesịrị ekwesị. Ndị mba ọzọ nwere ikike itinye iwu obodo ha n'ụzọ dị mkpa na obodo anyị ka ha wee wulite obodo anyị ka ọ bụrụ ala nna na obodo ha ọzọ ^[45] . Mba dị iche iche ga-ewepụta ọdụ data kacha ọhụrụ nke data ntụnyere na ụkpụrụ zuru ụwa ọnụ .

^[45] Iwu niile dị n'otu. Ndị mba ọzọ nwere ikike ibu ụzọ tinye iwu nke obodo ha, mana omume ikpe megidere iwu ọha ma ọ bụ ụkpụrụ omume bụ ihe efu nke obodo anyị.

Nkeji edemede 15 imeghe iwu iwu [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri ^na ise ]

Mejuputa usoro ochichi onye kwuo uche ya na usoro iwu. Onye isi ala, Attorney General, na onye isi oche nke ngalaba ikpe ga-ahọpụtarịrị ndị otu kọmitii ad hoc congressional mgbe ha na-azọ ntuli aka. Ndị otu Kọmitii Ad Hoc na Kọmitii Development Generational bụ onye isi oche họpụtara; Ndị otu Kọmitii Ad Hoc na Kọmitii Mmepe Iwu nke Mba Ụwa bụ ndị Attorney General họpụtara; Ndị otu Ad Hoc Committee on Development of International Law bụ onye isi oche nke Ụlọikpe họpụtara. Ndị a họpụtara ga-abụ otu oge dịka onye nhọpụta. Mgbe a kwadoro onye nhọpụta, a na-ekenye ndị a họpụtara ahọpụta na kọmitii kwụ ọtọ dị iche iche. Nke a bụ ihe ngosi udo ebighi ebi nke nnukwu mmepeanya na ihe atụ nke nnukwu iwu iwu ^[46].

^[46] Iwu jikọtara ya na mmepeanya n'otu oge na oghere. "Ọ bụ ngwaahịa nke mmepeanya… n'ihe banyere oge gara aga dị ka ngwaahịa mmepeanya, maka ugbu a dị ka ụzọ isi na-edobe mmepeanya, maka ọdịnihu dị ka ụzọ isi kwalite mmepeanya." (Roscoe Pound, ọkà mmụta gbasara iwu America)

Nkeji edemede 16 Nchekwa ọchịchị nke iwu [ ^16th Law of Permanent Peace]

Mepụta ụkpụrụ iwu udo dị ka ntọala iwu kwadoro nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị ^[47] . A machibidoro gọọmenti iwu imebi iwu mba ụwa n'ihi esemokwu megide iwu obodo, ọnọdụ mba, omenala, akụkọ ihe mere eme, ọdịdị ala, omenala, wdg, na ndị na-emebi iwu na-ewere na ha bụ ndị ikpe megidere iwu mmadụ. Ikike nke ịgbachitere mmepe udo: iwu nke mba niile dị n'ụwa dị n'otu ụkpụrụ iwu, na otu ụkpụrụ iwu nwere ike weta udo ụwa, usoro ọchịchị abụọ (usoro ọchịchị nke ọkara), ndọrọ ndọrọ ọchịchị atọ, ikike anọ. nkewa, ndenye ego na nguzozi, na usoro mba Republic na kọntinent ise.

^[47] Ọkà ihe ọmụma Kant's theory of Perpetual Peace kwuru okwu atọ dị mkpa: (1) Ọ bụ naanị ike iwu ka e nwere ike isi guzobe udo. (2) Ebumnuche nke ikike iwu bụ udo. (3) Ya mere, udo na-aghaghị ịkpalite okwu banyere ndabere iwu na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. (Frédéric Laupics) Ya mere, Ụkpụrụ Iwu Iwu a enwetawo ihe mgbaru ọsọ ha: iji guzobe "obodo iwu zuru ụwa ọnụ" na imeziwanye usoro nke usoro ọchịchị ụwa.

Mbụ 2 Òtù ndị bụ isi nke mba

Isi nke 5 Ụkpụrụ udo ebighi ebi nke iwu ^[48]

Nkeji edemede 17 Ikike ndị omebe iwu karịrị akarị [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri ^na asaa ]

Nnukwu asọmpi na imekọ ihe ọnụ nke iwu ụwa . Iji kwalite usoro ọchịchị zuru ụwa ọnụ, ọkwa mba ma ọ bụ nke mba nwere ikike iwu naanị ebe a na-emebeghị iwu mba ụwa n'ogo nke elu ma ọ bụ guzobe mmekọrịta obibi ndụ kwekọrọ na mpaghara ụwa, a na-eche na ụkpụrụ nke iwu mba ụwa. dị mkpa na ndị isi nwere ikike iwu iwu ^[49] . Iwu mba chọrọ nsonye zuru ụwa ọnụ, n'agbanyeghị enyi ma ọ bụ onye iro, obodo ọ bụla nwere otu onye nnọchite anya, mana enweghị ikike ịtụ vootu na ọgbakọ ọgbakọ nke obodo ^[50] .

^[48] ​​Usoro ọkọlọtọ iwu: Iwu ahụ kwesịrị ịdị n'ụzọ doro anya, zuru oke, nke a na-ahụ anya, na nke zuru ụwa ọnụ. Site na ntụgharị ntụgharị, a na-eme nhazi na ntinye aka iji hụ na iwu na-aga n'ihu na oge, na àgwà na ike mba na-aga n'ihu na-emeziwanye.

^[49] Ọ bụrụ na ọkwa nke supranational emezukwaghị ọnọdụ abụọ dị mkpa dị n'elu, ikike omebe iwu na-enye obodo ọ bụla.

^[50] Iwu obodo na-emeghe maka nsonye zuru ụwa ọnụ, n'agbanyeghị enyi ma ọ bụ onye iro. Nzuko nke obodo nwere ike ịnọchite anya ndị ya iji mepụta ọwa diplomatic ọzọ nke ndị mmadụ na ndị mmadụ. Iwu obodo bụ ngwangwa n'ozuzu maka ọmụmụ nke "obodo iwu zuru ụwa ọnụ". Ọ na-ewepụta ikike maka ndị obodo ụwa ijikọ aka kwụsị gọọmentị imebi iwu mba ụwa. Ọ bụkwa ike na-egbochi ndị ndú nke mba dị iche iche iduga ihe a kpọrọ mmadụ ná mbibi.

Nkeji edemede 18 Ike omebe iwu obodo [ ^18th Iwu nke Udo ebighi ebi]

Congress kere ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke atọ, yana ngụkọta nke oche kọmitii 150 mpaghara. Mpaghara ọ bụla kwesịrị inwe opekata mpe otu onye otu ọgbakọ. Ndị Aboriginal na ógbè na obodo ndị nwere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 100,000 kwesịrị inwe oche atọ, na oche ndị fọdụrụ kwesịrị ka ekenye ndị fọdụrụnụ. Ndị na-eme ntuli aka na mpaghara ọ bụla nwere otu votu, ma ha nwere ike ịtụ vootu maka otu onye n'ime akwụkwọ ndekọ aha. A na-ahọpụta atọ kachasị elu nwere ọnụ ọgụgụ kachasị elu ^[51] . A na-ahọpụta ndị otu Congress maka afọ 4, na otu ụzọ n'ụzọ anọ nke mpaghara ntuli aka ka a ga-ahọpụta ọzọ n'afọ ọ bụla ^[52] . E nwere kọmitii ad hoc iri atọ na isii ^[53] na-enweghị mpaghara, na ngụkọta ọnụ ọgụgụ nke Congress bụ 186. Ntuli aka dị iche iche na mmanye ^[54] .

^[51] Ntuli aka nhọpụta ndị omeiwu na-eji otu votu maka ịtụ vootu maka naanị otu onye na-akwado ya. A na-ahọpụta ndị ntuli aka nwere ntuli aka atọ kachasị elu. Ụdị usoro a bụ ma onye kwuo uche ya na nke mba. Site n'ịchụpụ ọchịchị aka ike nke otu otu, esemokwu abụọ na ọgba aghara ọtụtụ, na site n'ịkwado ka ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị ike nke atọ dị iche iche, mgbe ọ bụla esemokwu bilitere, ike nke atọ nwere ikike nha anya nwere ike ikpe ikpe ma nyere aka mee mkpebi. Ya mere, ọ dị mfe ijikọ ndị otu ọgbakọ. Iji mee ndọrọ ndọrọ ọchịchị kacha kwụsie ike, nzuko omeiwu na-eme ntuli aka ọzọ kwa afọ, na-enye ndị mmadụ ohere ịme ntuli aka ọzọ.

^[52] N'ime obodo ọgba aghara, ọ dị mkpa ịdabere na usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke atọ ma na-aga n'ihu na-eme ntuli aka iji dozie ma dozie nsogbu, arụmọrụ, esemokwu, esemokwu na mmegide na-ebilite mgbe niile. Ndị ntụli aka na-ahọpụta ndị otu ọgbakọ n'afọ anọ ọ bụla, mana site na nhọpụta nke ọzọ kwa afọ, ndị mmadụ ga-anwale ọgbakọ yana ndị otu ọgbakọ.

^[53] Ụkpụrụ Iwu a ga-akwado "obodo iwu zuru ụwa ọnụ", kwalite nnukwu mmepeanya nke udo ebighi ebi, ma ghọta oke iwu nke iwu dịka ụkpụrụ iwu.

^[54] Ntuli aka bụ otu n'ime ihe achọrọ maka agụmakwụkwọ kacha elu, nkesa, mkparịta ụka, ịdị n'otu, nkwenye na ọchịchị. N'Australia, ụmụ amaala tozuru etozu ga-amanye ịtụ vootu na ntuli aka. Otu n'ime ụzọ kachasị mkpa iji chebe na ịzụlite ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ka ndị omeiwu na-ahọpụta ọnụ ọgụgụ ụfọdụ nke ndị otu kwa afọ. Amachibidoro ịme ntuli aka ndị omeiwu yana ntuli aka etiti ọ gwụla ma a na-eme ya n'otu oge na ndị kansụl ime obodo, ka ọ ghara ịgbagha usoro iwu nke ministri.

Nkeji edemede 19 Ikike omebe iwu nke okpuru ọchịchị [19th ^Iwu nke Udo ebighi ebi]

Ndị otu kansụl ime obodo na ọkwa mba (steeti, mpaghara, mpaghara, na ime obodo) na-eje ozi otu afọ afọ abụọ, otu ndị nnọchi anya gọọmentị etiti US na steeti. Ndị na-eme ntuli aka na mpaghara ọ bụla nwere naanị otu akwụkwọ ntuli aka na-agbaso usoro nhọrọ otu, na atọ kachasị elu nwere ọnụ ọgụgụ kachasị elu ka a na-ahọpụta. Iji zụlite ndị ndu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na iwepụ naanị otu onye, ​​onye otu nzuko nwere ike ije ozi dị ka ọkà okwu otu oge n'oge nnọkọ nke ụbọchị ọ họpụtara na ọ gaghị abụkwa ọkà okwu ọzọ. Echiche ọ bụla n'ime ọha mmadụ ekwesịghị ileghara anya. Onye ọ bụla nwere ikike isonye na nnọkọ ndị omebe iwu na ndị omebe iwu na ọkwa niile, gụnyere site na kansụl ime obodo ruo n'ọgbakọ ma ọ bụ ọgbakọ mba ụwa ^[55] .

^[55] Nhazi ụlọ ọrụ na-egbochi echiche ọha mmadụ ọ bụla ka e liri ya. Site na otu onye otu votu, a na-ahọpụta ndị ga-enwe ntuli aka atọ kachasị elu dịka nsonaazụ ntuli aka ahụ. Nhazi a ga-enye ohere ka a họpụta ndị pere mpe ma ọ bụ ndị nweere onwe ha n'oche nke atọ, nke nwere ike ịmalite ike nke atọ iji gbochie echiche, echiche na omume nke abụọ ndị ọzọ. Ha agaghị emebiga ihe ókè, kesaa ihe nkwata, ma ọ bụ mee ihe ọjọọ.

Nkeji edemede 20 na-akwado iwu [Iwu nke 20 nke ^Udo ebighi ebi]

Mepụta usoro omebe iwu nwere adịghị ike kacha nta yana uru kachasị. Na-akwado maka obodo iwu zuru ụwa ọnụ ^[56] na iwu amanyere iwu nke mba ụwa. Nyere obodo ndị ọzọ ma ọ bụ ọchịchị ime obodo (steeti, mpaghara, mpaghara, ma ọ bụ ime obodo) aka ịzụlite Ụkpụrụ Iwu. Kwa afọ, gọọmentị ga-ekenye opekata mpe pasentị 0.02 nke mkpokọta mmefu ego gọọmentị etiti iji kwalite ụkpụrụ iwu. Ndozigharị mba nke ụgwọ ọrụ, ụgwọ ọnwa na ụgwọ ọrụ, ụgwọ ọrụ, ọnụego ụtụ isi, na uru kwesịrị ijikọ na mba na nke zuru ụwa ọnụ "mkpa nkịtị na nkewa nke ọrụ" ^[57] , ma mepụta ya site na nchịkọta data buru ibu ^[58] .

^[56] Nkwenye iwu kwadoro ihe abụọ agbakwunyere nke "usoro ikike mba ụwa" na "mmekọrịta mmadụ n'otu n'otu" iji kọwapụta echiche iwu nke "obodo iwu zuru ụwa ọnụ". Ya bụ, "onye" ahụ bụ isiokwu kachasị mma maka ikike na ọrụ nke mba ụwa.

^[57] Steeti na-agbanwe ụgwọ ọrụ, nkwụghachi ụgwọ, ọnụego ụtụ, uru, wdg, ma ghara ibelata ma ọ bụ mebie mmekọrịta mmadụ na ibe ya na mmekọrịta mba ụwa. (Léon Duguit, ọkà mmụta ụkpụrụ iwu nke France) Iji gbochie ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị populist imeri usoro ọchịchị onye kwuo uche ya.

^[58] Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-adịkarị mfe iji populism kpalie ọha mmadụ, na-eji ihe ngọpụ nke ịkwalite ụgwọ ọrụ na uru dị ka ihe ngọpụ iji mebie usoro ọchịchị onye kwuo uche ya. Dị ka ihe atụ, ná mmalite narị afọ nke 20, Argentina ghọrọ mba nke asaa kasị baa ọgaranya n'ụwa. Mgbe ahọpụtara Ippolito ka ọ bụrụ onye isi ala na 1916, o mejuputa echiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya iji bulie ụgwọ ọrụ nke ukwuu, na-eme ka Argentina daa na 59th na ego onye ọ bụla na-enweta na 2016.

Isi nke 6 Ụkpụrụ nchịkwa udo ebighi ebi

Nkeji edemede 21 nchịkwa ọchịchị [ ^21st Iwu nke Udo ebighi ebi]

Nnukwu ọchịchị ọchịchị ụwa . Asọmpi na imekọ ihe ọnụ na ike nchịkwa ga-eme ka ọchịchị zuru ụwa ọnụ zuru oke. Mgbe a na-arụ ọrụ nke òtù mba ụwa dị ka UN, gọọmentị na ọkwa mba na nke mba bụ ụlọ ọrụ niile nke ọkwa ọchịchị na-akwado . Tupu e nweta ya site na ikpe ikpe nke mba ụwa, ọ bụrụ na onye ndu mba na-ekwupụta n'ihu ọha amụma megidere iwu mba ụwa, a ga-ewere ya dị ka onye omempụ agha ^[59] .

^[59] "N'ajụjụ nke ike, yabụ, ka a ghara ịnụ ọzọ maka ntụkwasị obi n'ebe mmadụ nọ, kama kechie ya site na nhụsianya site n'agbụ nke Iwu." (Thomas Jefferson, Onye isi ala US)

Nkeji edemede 22 nchịkwa mba [ Iwu nke Udo Ebighebi nke iri abụọ ^{na abụọ]}

Usoro ọkara onye isi ala. Ndị mmadụ na-ahọpụta Onye isi ala, ndị na-azọ ọkwa onyeisiala ga-abụrịrị afọ iri ise ka a họpụta ha. Onye isi ala na-ahọpụta praịm minista (nke akpọrọ PM). Mgbe Onye isi ala nyere iwu, ndị ụlọ ọrụ gọọmentị ga-etinye aka na ya. PM ga-abụrịrị opekata mpe afọ 50, nwee ntọala na ntuli aka a ma ama ^[60] , ọ ga-abụkwa nwa amaala). PM na-eduzi gọọmentị ^[61] ma na-ahụ maka nchekwa mba. Ndị ozi kwesịrị ibipụta ọkwa ọrụ ọha ha na atumatu na arụmọrụ zuru ụwa ọnụ. Mba dị iche iche nwere ike isonye na sistemụ nchekwa mkpokọta yana nwee ike inye iwu ịnyefe ọbụbụeze ^[62] na otu mba ụwa. Ụlọ ọrụ ọ bụla kwesịrị imezu ụkpụrụ mba ụwa ^[63] .

^[60] Mgbe Onye isi ala họpụtara onye isi oche nke kọmitii ọgbakọ ka ọ bụrụ praịm minista, enwere ike ịhọpụta PM ozugbo. Ọ bụrụ na onye a họpụtara maka PM abụghị ndị isi oche iri na abụọ a họpụtara ahọpụta, ọgbakọ ọgbakọ ga-akwadorịrị PM.

^[61] Ụkpụrụ Iwu na-akwado ma gbochie nchịkwa, na-emejuputa n'ụzọ kwụ ọtọ na njikọta nke mba ụwa (mba mba ụwa), mba, nke mba (ọkwa mpaghara), na ntinye nke ndị ozi n'ụzọ kwụ ọtọ; Enwere ike itinye usoro iwu ọ bụla site na ministri na gọọmentị ime obodo.

^[62] Ozugbo ndị mmadụ tụfuru ọbụbụeze obodo ma ọ bụ mpaghara, ha ga-atụfukwa ikike niile nke ezigbo ihe onwunwe, ubi na ubi.

^[63] Iji zuo oke ọrụ ọha, ndị ọrụ obodo niile kwesịrị ịnwe Standard Operating Procedures (SOPs), mee ka akwụkwọ ndị dị mkpa dị mgbe ha na-azụ ahịa ha, ma mee ka ọha na eze mara.

Nkeji edemede 23 Ọchịchị Sub-National [ Iwu nke Udo Ebighị Ebi nke iri abụọ na ^{atọ ]}

Ntọala ndọrọ ndọrọ ọchịchị niile bụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị obodo. Usoro iwu kwesịrị ịkọwa nke ọma oge ụfọdụ gọọmentị ga-azaghachi mkpa ndị mmadụ. Mgbe ọ bụla mmadụ rịọrọ ikpe ziri ezi, a ga-enwe nzaghachi ^[64] . Gọọmenti a haziri nke ọma bụ ọrụ ebere na ọgbakọ ọrụ kacha ukwuu iji dozie nsogbu ndị mmadụ ^[65] . Ikike niile dị mma maka mpaghara bụ nke mpaghara, gụnyere ikike omebe iwu, ikike ikpe, ikike nchekwa obodo, ikike akụ na ụba na azụmaahịa, ikike asụsụ, ikike omenala, ikike gburugburu ebe obibi, ikike mmepe, wdg, kwesịrị ịkwalite nsonye ụmụ amaala. Ndị nnọchianya nke ndị mmadụ nwere ike nyocha nke ọma ^[66] .

^[64] N'ihe gbasara ọkụ, ọgwụgwọ ahụike mberede, idei mmiri, ọdachi ifufe, ala ọma jijiji, na-emegbu ya site n'ike, na-amanye na-apụ n'anya, nnapụta n'ọgbọ agha na enyemaka ọdachi ndị ọzọ, a ga-ekwupụta oge ọbịbịa nke ndị nnapụta na-atụ anya dị ka anya si dị. ebe ihe mberede ahụ. Ndị Candidates na-ekere òkè na ntuli aka ime obodo kwesịrị igosi echiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị iji meziwanye ọnọdụ dị ugbu a n'oge oge mgbasa ozi.

^[65] N'ịtụ aka na Iwu Nlereanya Nlereanya Ọstrelia, ụlọ ọrụ gọọmentị Australia niile nwere ọrụ n'iwu obodo ịmebe ndị na-agba akwụkwọ.

^[66] "Jack-in-office" bụ mgbọrọgwụ nke nrụrụ aka ndọrọ ndọrọ ọchịchị niile. Na mgbakwunye na Ụkpụrụ Iwu §14 nke ụmụ amaala nwere ikike ịmegharị ihe nlereanya na ntinye aka nke ụmụ amaala, ndị nnọchiteanya nke ndị mmadụ na ọkwa ọ bụla, ọ bụrụhaala na e nwere ndị òtù atọ jikọtara ọnụ, nwere ikike ịmepụta nyocha nyocha nhazi nhazi na ịme mkpesa dịka iwu.

Nkeji edemede 24 Ndị na-akwado usoro iwu [ ^24th Iwu nke Udo ebighi ebi]

Iwu mba ụwa kacha elu ^[67] . Iji kwado usoro iwu obodo, gbochie ọgba aghara obodo, ma zere aghụghọ, Onye isi ala, ndị nnọchi anya ndị mmadụ, ndị ọrụ agha, ndị ọrụ ọha, ndị nkuzi, ndị ụkọchukwu na ndị ọrụ mgbasa ozi bụ ndị niile na- akwado mmejuputa iwu . Site na nkwenye nke Ụlọikpe Na-ahụ Maka Ọchịchị, Attorney General nwere ike gbaa akwụkwọ ma ọ bụ jide onye ndu steeti maka omume ya na-akwadoghị . Awa iri asaa na abụọ tupu mmalite nke agha na-abụghị agha ma ọ bụ mmegide ike, a ga-enweta nkwado ọgbakọ. Onye isi ala na onye isi ọchịagha nke ndị agha, ndị agha mmiri na ikuku kwesịrị ịnọpụ iche, ha agaghị enwe ikike ịtụ vootu na ntuli aka izugbe.

^[67] Ka ọ dị ugbu a, ọ nweghị usoro iwu obodo nke na-agbaso iwu mba ụwa n'ụzọ doro anya, mana na-asọpụrụ iwu mba ụwa. §25 nke German Basic Law kwuru na iwu mba ụwa bụ akụkụ nke iwu obodo, na iwu obodo ka dị elu karịa iwu mba ụwa. Ọdịda idebe iwu mba ụwa bụ imerụ mmadụ ahụ nke ukwuu.

Isi nke 7 Ụkpụrụ udo ebighi ebi nke ikpe ikpe

Nkeji edemede 25 ndozigharị ikpe ikpe [ ^25th Iwu nke Udo ebighi ebi]

Nnukwu nnabata na ụkpụrụ ụwa . Usoro iwu bụ ọchịchọ izugbe nke ndị mmadụ ^[68] , na ndị mmadụ nwere ike boro mmadụ ebubo na ọ na-emebi iwu. Ndị na-achịkọta ikike na-ejikọta ikike nchịkwa na mpụga ma kewapụ na ikike ikpe na ikike n'ime ime. Iji gbochie ndị isi steeti iduga ụmụ mmadụ na mbibi, ndị procuratorate nwere ngalaba na-akwado iwu na usoro iji hụ na nnabata na iwu mba ụwa na iwu mba.. Attorney General nwere ikike inye iwu ijide ndị omekome mebiri iwu mba ụwa. Mgbe a ṅụrụ ndị agha na ndị ọrụ nchekwa iyi n'ọkwa n'ememe nraranye ha ma ọ bụ nkwalite ha, onye ọka ikpe ga-edebanye aha ha n'akwụkwọ. Ndị ọka ikpe nke ụlọ ikpe nchekwa obodo ga-enweta ọzụzụ n'ọrụ kwa afọ ^[69] .

^[68] "Iwu iwu ga-abụ mkpebi na omume ọ bụla nke ikike ime iwu ga-abụrịrị iwu." (Carl Schmitt, ọkà mmụta n'usoro iwu German, Ụkpụrụ Iwu)

^[69] Attorney General nwere ikike ijide ndị isi ụwa na-emebi iwu mba ụwa dịka iwu siri dị. Ndị ọka ikpe na-ahụ maka nchekwa obodo ga-enwerịrị ọzụzụ ọkachamara kwa afọ.

Nkeji edemede 26 Imeghe usoro ikpe ikpe [ ^26th Iwu nke Udo ebighi ebi]

A na-eji ikike nchịkwa eme ihe n'onwe ya. Ndị mmadụ na-ahọpụta onye isi oche nke procuratorate ozugbo; onye nwetara ọnụ ọgụgụ kasị elu nke votu na-eje ozi dị ka Attorney General . Onye nwere ọnụ ọgụgụ votu nke abụọ kachasị elu bụ osote onye isi oche nke procuratorate na n'otu oge ahụ Minista na-akwado nkwado iwu . Onye nwere ọnụ ọgụgụ nke atọ kachasị elu bụ osote onye isi oche nke abụọ nke procuratorate na n'otu oge ahụ Minister nke Audit . Ọ bụkwa ndị mmadụ na-ahọpụta ndị ọka iwu obodo ^[70] . Dị ka ọnụ ọgụgụ nke votu e nwetara si dị, a na-ahọpụta otu onye ọka iwu obodo na ndị osote onyeisi ndị ọka iwu obodo abụọ ka ha guzobe otu kọlụm maka ebubo ebubo.. Ndị ọka iwu kwesịrị ilekọta ma gbochie ikpe na-ezighị ezi, chọpụta ma gbasoo ikpe ziri ezi. Ndị niile nọ na ikpe nwere ikike ịgbanwe onye ọka iwu ma ọ bụ ikpe tupu emechi nyocha ma ọ bụ mmechi nke ịgbachitere.

^[70] N'ime ihe karịrị afọ 200 kemgbe e depụtara Iwu US, ndị ọka iwu na ndị ọka iwu nke ihe karịrị steeti 46 bụ ndị mmadụ họpụtara, ha na-ahụ maka ndị mmadụ makaikpe ziri ezi.

Isi nke 8 Udo udo ebighi ebi nke ikpe ikpe

Nkeji edemede 27 mgbanwe ikpe ikpe [ ^27th Iwu nke Udo Ebighebi]

Nnukwu ntọala nke ikpe ziri ezi n'ụwa . Enyere iwu mba ụwa ụzọ n'itinye ikike iwu niile n'ọrụ. Soro mkpebi ikpe nke International Court of Justice. Ụkpụrụ zuru ụwa ọnụ na usoro iwu kwesịrị ịga aka na aka ^[71] . Mgbe mmadụ na-akpọ ikpe ziri ezi zuru ụwa ọnụ, nzaghachi ^[72] ga-abịarịrị nyere mmadụ aka. Ya mere, ndị mmadụ na-ahọpụta onyeisi oche nke Ngalaba Ikpe ^[73]. Ndị ọka ikpe na-ahụ maka usoro iwu na-anọchite anya ikpe ziri ezi nke ndị mmadụ ma na-akọwa usoro iwu n'ihi ikpe ziri ezi nke mmadụ, na mkpebi ha bụ azịza kacha nwee ikike, na mkpebi nke ndị ọka ikpe nke Ụlọikpe Iwu na-ewere dị ka ihe ngosi nke ndị nwere ikike. Ọkara nke ndị ọka ikpe nke Ụlọikpe Iwu na-abịa site na mba dị iche iche na kọntinent ise ma na-enwe obi ụtọ ogologo ndụ na ọgwụgwọ mba zuru oke.

^[71] Ngwa nke ihe a na-akpọ "iwu" ekwesịghị ịbụ naanị obodo, kama a ga-atụgharị ya dị ka echiche kachasị elu. Ya bụ, site n'obere obodo gaa na nnukwu ọha mmadụ, na mba na ọbụna ụwa, ọ bụ ihe a na-ahụkarị nke echiche nke ụmụ mmadụ ibikọ ọnụ. (Tanaka Kotaro, prọfesọ iwu nke Japan, Theory of World Law)

^[72] "Mmehie kasịnụ nke steeti bụ umengwụ." (Nicolo Machiavelli, onye ọchịchị Italy, The Prince) Ikpe ziri ezi pụtara na mgbe ndị mmadụ nwere mkpa, gọọmentị ga-aza arịrịọ ọ bụla. Ikpe ziri ezi bụ isi ihe ịdị adị nke obodo pụtara.

^[73] "Nnwere onwe zuru oke nke ụlọ ikpe ikpe ziri ezi dị oke mkpa na oke iwu." (Alexander Hamilton, nna ntọala nke US) N'ime ihe karịrị afọ 200 kemgbe e depụtara Iwu US, ndị mmadụ họpụtara ndị ikpe n'ihe karịrị steeti 42, ha na-ahụkwa ndị mmadụ ozugbo makaikpe ziri ezi.

Nkeji edemede 28 imepe  nyocha ikpe [ ^28th Iwu nke Udo ebighi ebi]

Usoro iwu bụ isi iwu nke obodo na ikike ndị bụ isi nke ndị mmadụ. Ikike nke steeti iji mee iwu ga-enye ndị bi n'ókèala ahụ mgbe niile. Ụkpụrụ nke usoro iwu zuru ụwa ọnụ na n'okpuru nkwekọrịta zuru ụwa ọnụ (Constitutional Standard §13 na §14 bụ 99% zuru ezu) Ụwa nwere ikike iji nyochaa iwu ndị na-akwadoghị na kwesịrị ibute ụzọ nyochaa mmebi iwu mba ụwa. Mgbe e wepụrụ mmebi nke iwu mba ụwa ma ọ bụ usoro iwu, ụmụ amaala nke ụwa nwere ikike ịmalite ngagharị iwe udo dị ka mmegharị enweghị nkwado ^[74] na nguzogide na-adịghị eme ihe ike ^[75]  ma ọ bụrụ na enweghị ọgwụgwọ ọzọ iji dozie nsogbu ahụ.

^[74] "Nnupụ isi obodo" na-ewerekarị dị ka ihe na-emeghe, nke na-adịghị eme ihe ike nke na-enupụ isi n'iwu n'ụzọ ghe oghe, nke na-adịghị eme ihe ike maka nzube nke ịkpali mgbanwe na iwu, atumatu ma ọ bụ nsogbu ọha na eze, nke akọ na uche omume kpaliri.

^[75] "Iwu na-enweghị ntaramahụhụ abụghị iwu, na iwu na-enweghị ikike nke nguzogide abụghị iwu." Mmebi iwu na-akwadoghị bụ n'ezie n'okpuru nyocha ma ọ bụ nguzogide zuru ụwa ọnụ. “Mba nke chepụtara echiche ọma dị otú ahụ ma na-ebi ndụ na ya, ga-adịgide n’ụwa ruo mgbe ebighị ebi.” (Abraham Lincoln, Onye isi ala US)

* Enweghị ike ịgbanwe okwu ndị ahụ akọwapụtara n'elu. Ọ bụrụ na ịchọrọ ịgbanwe, biko dee usoro mgbakwunye na mmetụta ndị a.

Nkebi IV ihe mgbakwunye mgbakwunye na arụmọrụ ha

Mba dị iche iche nwere ike nweere onwe ha ịgbakwunye na inye ihe atụ n'onwe ha

Were US dị ka ọmụmaatụ

1. A na-atụ aro na US na-edu ochichi onye kwuo uche ya na Congress kwesịrị ịgbanwe ka ọ bụrụ usoro nke atọ: otu steeti na Senate na otu votu, na atọ kachasị elu ka a na-ahọpụta dịka ọnụ ọgụgụ nke votu (n'agbanyeghị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị). ), na-enwe ndị òtù atọ kwa steeti, na ọnụ ọgụgụ nke oche na Sineti na-aghọ 150; Ụlọ ndị nnochite anya na-ekewa mpaghara ntuli aka site na ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ na ndị na-eme ntuli aka na mpaghara ọ bụla nwere otu vootu iji họpụta onye kachasị amasị ya, na atọ kachasị elu ka a na-ahọpụta dịka ọnụ ọgụgụ kachasị elu, na ngụkọta oche nke Ụlọ Nnọchiteanya na-anọgide na ya. 435. E nwere ike ime ka esemokwu ọ bụla wee kpee ya n’aka nke atọ.

2. A na-atụ aro ka US na-edu ọchịchị onye kwuo uche ya na ka agbatịkwu oge nke onye isi ala na ndị isi ndị ọzọ a họpụtara ahọpụta, mana ekwesịrị ịkagbu ọrịa na-adịghị ala ala nke usoro ọchịchị na-esochi. N'ụwa nke oge a, ọnọdụ na-agbanwe ngwa ngwa nke na oge nke afọ ise zuru ezu, ọ dịghịkwa ụlọ ọrụ ọhaneze nwere ike ịme maka afọ asatọ (dịka ọmụmaatụ, onye isi ala na-apụ apụ anaghị ekwe ka ọ bụrụ PM), na nke bụ isi. Ụgwọ ọnwa agaghị agbanwe agbanwe n'ime oge a. (Ọkọlọtọ Iwu § 8).

Nkebi V Ntugharị na  mgbakwunye  mgbakwunye ( wepụrụ)

Nkebi nke VI Ihe mgbakwunye: ntụle nke ụkpụrụ iwu na amamihe nke mba niile, iwu niile na okpukperechi niile.

1. Ụkpụrụ Iwu 28 dị ka ngwá ọrụ maka "Ụkpụrụ ntọala 28 nke US" iji nọgide na-etolite ma na-egbuke egbuke.

2. Ụkpụrụ Iwu Iwu dịka ngwá ọrụ maka UN na ihe karịrị 20,000 NGO iji nọgide na-etolite ma na-egbuke egbuke.

(1) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na Charter nke UN

(2) Tụnyere ụkpụrụ iwu na iwu nke UN Educational, Scientific and Cultural Organisation.

(3) Tụlee ihe n'usoro  iwu  iwu na mkpebi UN "Ịtọ Udo Na-adịgide adịgide"

(4) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na nkwupụta zuru ụwa ọnụ nke ikike mmadụ, nke bụ ụkpụrụ maka udo nke UN.

(5) Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na nkwupụta udo ndị ọzọ nke UN

3. Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na "Ike iwu" n'ime iwu obodo dị iche iche

4. Tụnyere ụkpụrụ iwu na ikike ịtụ vootu n'ime iwu obodo dị iche iche

(1) Switzerland enweela ego kacha elu nke onye ọ bụla n'ụwa n'ime afọ 100 gara aga n'etiti mba ndị na-emepe emepe na ndị buru ibu (ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ karịrị nde asatọ), nwa amaala ọ bụla na-eme ntuli aka "ugboro 9" n'ebe a na-eme ntuli aka kwa afọ.

i. Ụmụ amaala Zurich sonyere na ntuli aka (ntuli aka gọọmenti etiti / steeti / ime obodo / mpaghara / obodo), nwere ihe karịrị ụdị ịtụ vootu iri na asaa, wee nwee ngụkọta nke 92 (2003-2019), nkezi nke ntuli aka 5.41 ka a na-eme kwa afọ.

ii. Ụmụ amaala Zurich sonyere na referendum (mba mba/steeti/municipal/district/community referendum), nkezi nke 3.82 referendum na-eme kwa afọ.

iii. Sistemụ ịtụ vootu eletrọnịkị Switzerland

(2) Gọọmenti ime obodo na nnukwu obodo dịka California (USA) nwere ọkwa kachasị elu nke ego onye ọ bụla na-enweta (nde mmadụ 40), na nwa amaala ọ bụla na-atụ vootu "ugboro 11" n'ebe a na-eme ntuli aka kwa afọ.

i. Ọkwa steeti - ntuli aka steeti California

ii. Obodo - Los Angeles obodo ntuli aka ụmụ amaala

iii. Steeti USA mejuputa usoro ndebanye aha eletrọnịkị n'ịntanetị maka njirimara ndị ntuli aka

5. Tụnyere ụkpụrụ iwu obodo na “nhọpụta” nke iwu obodo dị iche iche

(1) Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na “iji mgbasa ozi n'efu maka itinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị” nke mba dị iche iche

(2) Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na ụkpụrụ nke "ịkwado ọchịchị onye kwuo uche ya na ịtụ vootu mmanye" nke mba dị iche iche.

6. Tụnyere ụkpụrụ iwu obodo na “ikike mmadụ” nke iwu obodo dị iche iche

(1) Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na ụkpụrụ nke "ihe gbasara ikike mmadụ bụ ihe dị n'ime ụwa" nke mba dị iche iche.

(2) Tụnyere ụkpụrụ iwu obodo na ụkpụrụ nke "iwu mba ụwa dị elu karịa iwu obodo" nke iwu obodo dị iche iche.

(3) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na ụkpụrụ nke "onye na-akwado iwu" nke mba dị iche iche.

7. Tụnyere ụkpụrụ iwu na ụkpụrụ nke "nkwanyere iwu mba ọzọ" nke usoro iwu obodo dị iche iche.

►Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na iwu obodo dị iche iche "iji hụ na ugwu na uru nke ụmụ mmadụ abụghị otu ụbọchị n'azụ mba ndị ọzọ"

8. Tụnyere ụkpụrụ iwu na iwu "ikpe" nke mba dị iche iche

►Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na isi iyi nke "oke ikpe ziri ezi" nke na-aza mkpa nke ikpe ziri ezi zuru ụwa ọnụ na mba dị iche iche.

9. Tụnyere ụkpụrụ iwu obodo na “mmebi iwu na iwu mba ụwa, onye ọ bụla nwere ikike iguzogide” nke iwu obodo dị iche iche.

►Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na ụkpụrụ nke "ikike nke nguzogide / enweghị nkwado" nke ọgwụgwọ iwu nke mba dị iche iche.

10.  Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na “ngbanwe na imeghe” nke iwu obodo dị iche iche.

►Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na ụkpụrụ nke "mgbanwe ndọrọ ndọrọ ọchịchị na imeghe, na itinye aka na ntuli aka nke ndị isi obodo na ọkwa niile n'okpuru iwu" nke mba dị iche iche.

11. Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na ụkpụrụ iwu na-asọ mpi nke ikike omebe iwu n'iwu obodo zuru ụwa ọnụ nke mba dị iche iche.

12. Tụnyere ụkpụrụ iwu na-akwalite Iso Ụzọ Kraịst (ijeri 2.5 na-eso ụzọ) dị ka ngwá ọrụ na-egbuke egbuke maka mmepe na-aga n'ihu.

(1) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na agba ochie nke Akwụkwọ Nsọ dị afọ 3,500 dị ka ngwa ọrụ na-enye ìhè maka mmepe na-aga n'ihu.

(2) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na agba ọhụrụ nke Akwụkwọ Nsọ dị afọ 2,000 dị ka ngwa ọrụ na-enye ìhè maka mmepe na-aga n'ihu.

(3) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na atụmatụ dị mkpa nke “Mkpọsa Ụbọchị Udo Ụwa” nke Pope n'ime otu narị afọ gara aga.

(4) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ akụkọ 4,000 na Pope Francis' Pontifical Gazette.

13. Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na Islam (1.9 ijeri na-eso ụzọ) dị ka a luminous ngwá ọrụ maka na-aga n'ihu mmepe.

(1) Tụnyere ụkpụrụ iwu na Al-Quran dị ka ngwa ọrụ na-enwu enwu maka mmepe na-aga n'ihu kemgbe 609 AD.

(2) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na Hadith dị ka ngwá ọrụ na-egbuke egbuke maka mmepe na-aga n'ihu kemgbe 800 AD.

14. Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na okpukpe Hindu Vedas (1 ijeri na-eso ụzọ) dị ka ihe na-egbuke egbuke maka mmepe na-aga n'ihu.

15. Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na okpukpe Buddha—Okpukpe Tibet (500 nde ndị na-eso ụzọ) dị ka ngwá ọrụ na-egbuke egbuke maka mmepe na-aga n'ihu.

(1) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na Tripitaka dị ka ngwa na-enwu enwu maka mmepe na-aga n'ihu

(2) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na Gazette na onye Buddhist Tibet Venerable Dalai Lama na ngwaọrụ ndị ọzọ na-enwu gbaa maka udo ụwa.

16. Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na Akwụkwọ Nsọ Ọtọdọks dị ka ngwá ọrụ na-egbuke egbuke maka mmepe na-aga n'ihu

(1) Tụnyere ụkpụrụ iwu na agba ochie nke Akwụkwọ Nsọ Ọtọdọks dịka ngwa ọrụ na-enwu enwu maka mmepe na-aga n'ihu.

(2) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na agba ọhụrụ nke Akwụkwọ Nsọ Ọtọdọks dị ka ngwá ọrụ na-enye ìhè maka mmepe na-aga n'ihu.

17. Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na Torah nke okpukpe ndị Juu dị ka ngwá ọrụ na-egbuke egbuke maka mmepe na-aga n'ihu.

18. Tụnyere ụkpụrụ iwu iwu na atụmatụ dị mkpa nke Nrite Nobel Peace

19. Ndokwa nke iwu obodo dị iche iche iji kwado mmegbu nke nnwere onwe ịwakpo nnwere onwe na ọchịchị onye kwuo uche ya.

20. Statistics on ochichi onye kwuo uche index n'ime afọ 2008 ruo 2021 (ngụkọta 32 mba)

21. Ụkpụrụ iwu iwu na-eje ozi dị ka ụkpụrụ maka ndozigharị na imeghe na mmepe udo nke usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị iche iche.

(1) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na usoro nke usoro onye isi ala

(2) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na usoro nke usoro onye isi ala nke ọkara

(3) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na usoro nke ụlọ omebe iwu (kabinet).

(4) Tụnyere ụkpụrụ ụkpụrụ iwu na usoro nke usoro nduzi

Gbasara anyị

Onye Nsọ nke 14th Dalai Lama bịanyere aka na Thangka maka Association.

Foto mmemme

Ihe mkpali na ụgwọ ọrụ maka ndị na-arụkọ ọrụ nke sistemu udo ebighi ebi maka mmadụ

Tụgharịrị sụgharịa Ụkpụrụ Iwu n'ime ụdị asụsụ nke ụwa

Tụgharịrị asụsụ ụkpụrụ iwu ka ọ bụrụ ụdị asụsụ nke ngalaba gọọmentị onwe nke steeti, mpaghara, mpaghara, obodo.

* A na-anabata onyinye, a ga-enye nkọwa nkọwa zuru ezu (Họrọ ụdị nke China siri ike na ụdị Bekee. Ma ọ bụ ụdị eletrọnịkị maka asụsụ ndị ọzọ.)